Nirdhur Chul Vatap Yojana

केंद्र सरकार तसेच सर्व राज्ये आपआपल्या राज्यात वायू प्रदूषण कमी करण्यासाठी विविध प्रयत्न करत असते. त्याचप्रमाणे महाराष्ट्र शासन सुद्धा आपल्या राज्यात वायू प्रदूषण कमी करण्यासाठी निरंतर प्रयत्न करत असते त्यासाठी महाप्रीत द्वारे महाराष्ट्रातील सर्व 38 जिल्यांतील रहिवाश्यांकरिता सदिच्छेने विनामूल्य पर्यावरणीय अनुकूल निर्धूर चुल वाटप अभियान राबविण्याचा निर्णय घेतला आहे.

उज्ज्वला योजनेतून गरीब कुटुंबांना मोफत गॅस दिल्यानंतर आता शासनाकडून निर्धूर चूल वाटप करण्यात येणार आहे यासाठी अर्ज प्रक्रिया सुरु करण्यात आली आहे. सतत वाढणाऱ्या गॅस सिलेंडर च्या दरवाढीमुळे ग्रामीण भागातील बहुतांश महिलापुन्हा चुलीकडे वळत आहेत तसेच ज्या कुटुंबांकडे गॅस नाही ते चुलीवर जेवण बनवतात त्यामुळे मोठ्या प्रमाणावर वायू प्रदूषण निर्माण होते व चुलीवर जेवण बनवताना निर्माण होणारा धूर श्वसनाद्वारे महिलांच्या शरीरात जाऊन त्यांना दमा, खोकला सारख्या आजारांना सामोरे जावे लागते. तसेच चुलीवर जेवण बनविण्यासाठी लाकडांची गरज भासते त्यामुळे मोठ्या प्रमाणावर जंगल तोड केली जाते व जंगल तोडीमुळे पर्जन्यमानावर याचा मोठ्या प्रमाणात दुष्परिणाम परिणाम होतो तसेच जंगल तोडीमुळे पावसाचे पाणी जमिनीत मुरत नाही त्यामुळे जमिनीत ओलावा टिकून न राहिल्यामुळे विहिरी आटत चालल्या आहेत त्यामुळे ग्रामीण भागातील नागरिकांना दुष्काळाच्या संकटाला सामोरे जावे लागते या सर्व गोष्टींचा विचार करून महाराष्ट्र शासनाने निर्धूर चुल वाटप योजना सुरु करण्याचा एक महत्वपूर्ण निर्णय घेतला आहे. [Nirdhur Chul Vatap Yojana]

या अभियानाअंतर्गत राज्यातील अनुसूचित जातीतील पात्र कुटुंबाना निशुल्क निर्धूर चुलीचे वाटप करण्यात येईल.

Nirdhur Chul Vatap Yojana चे उद्दिष्ट

• राज्यातील ग्रामीण भागातील अनुसूचित जातीतील कुटुंबाना निर्धूर चुल वाटप करने हा निर्धूर चुल वाटप योजनेचा उद्देश आहे.
• राज्यात वायू प्रदूषण कमी करणे.
• ग्रामीण भागातील महिलांचे आरोग्य अबाधित राखणे
• राज्यात जंगलतोड थांबविणे.
• महिलांना आधुनिक तंत्रज्ञाना सोबत जोडणे.

योजनेचे वैशिष्ट्य:

• निर्धूर चुल वाटप योजना महाप्रीत द्वारे सूरु करण्यात आली आहे.
• राज्यातील ग्रामीण भागातील महिलांसाठी सुरु करण्यात आलेली निर्धूर चुल वाटप योजना एक महत्वपूर्ण अशी योजना आहे.
• राज्यात वायुप्रदूषण थांबवण्यास ही योजना महत्वपूर्ण ठरेल.
• राज्यात जंगलतोडीस आळा घालण्यासाठी ही योजना महत्वाची ठरेलं.
• निर्धूर चूल वाटप योजनेअंतर्गत मिळणारी चूल निशुल्क आहे त्यामुळे लाभार्थ्याला काहीच रक्कम भरण्याची आवश्यकता नाही.

योजनेचे लाभार्थी:

• महाराष्ट्र राज्यातील अनुसूचित जातींचे कुटुंब योजनेचे लाभार्थी आहेत.

योजनेचा फायदा:

• निर्धूर चुल वाटप अभियाना अंतर्गत राज्यातील अनुसूचित जातीतील कुटुंबाना निशुल्क निर्धूर चुलीचे वाटप करण्यात येते.
• महिलांचे पारंपरिक पद्धतीने जेवण बनवण्याच्या पद्धतीपासून मुक्तता होईल.
• निर्धूर चुल वाटप योजनेच्या सहाय्याने राज्यात वायू प्रदूषण कमी होण्यास मदत होईल.
• चुलीसाठी होणारी जंगलतोड थांबेल परिणामी पर्जन्यमान सुधारेल तसेच जंगलतोड थांबल्यामुळे जमिनीत पाण्याचा ओलावा टिकून राहील व नागरिकांना पाणी संकटाला सामोरे जाण्याची आवश्यकता भासणार नाही.
• चुलीच्या धुरामुळे महिलांच्या आरोग्यावर होणारा दुष्परिणाम सुधारण्यास मदत होईल.
• या योजनेअंतर्गत वाटप करण्यात येणाऱ्या चुलीमुळे लवकर जेवण बनवून होईल.

योजनेअंतर्गत आवश्यक पात्रता:

• अर्जदार हा महाराष्ट्र राज्याचा रहिवासी असणे आवश्यक आहे.
• अर्जदार अनुसूचित जातीचा असणे आवश्यक आहे.

योजनेचे नियम व अटी:

• निर्धूर चुल वाटप योजनेचा लाभ फक्त महाराष्ट्र राज्यातील कुटुंबानाच घेता येईल.
• महाराष्ट्र राज्याच्या बाहेरील कुटुंबाना निर्धूर चुल वाटप अभियानाचा लाभ घेता येणार नाही.
• अर्जदार हा अनुसूचित जाती मधील असणे आवश्यक आहे.
• अर्जदाराकडे LPG गॅस कनेक्शन नसावे.
• अर्जदाराने केंद्र किंवा राज्य शासनाद्वारे सुरु निर्धूर चुल योजनेचा लाभ घेतला असेल तर अशा परिस्थितीत त्यास या योजनेचा लाभ दिला जाणार नाही.
• निर्धूर चुल वाटप योजनेचा लाभ मिळवण्यासाठी अनुसूचित जातीच्या कुटुंबाला अर्ज करने आवश्यक आहे.
• अर्जदाराला अंतिम तारखेच्या आत अर्ज करने आवश्यक आहे.

अर्ज रद्द होण्याची कारणे:

• अर्जात संपूर्ण माहिती भरली नसल्यास अर्ज रद्द करण्यात येईल.
• अर्जात खोटी माहिती भरली असल्यास
• अर्जदार अनुसूचित जातीमधील नसल्यास
• अर्जदाराकडे LPG गॅस कनेक्शन असल्यास अर्ज रद्द करण्यात येईल.
• एकाच वेळी 2 अर्ज केल्यास
• अर्जदाराने या आधी केंद्र किंवा राज्य शासनाद्वारे सुरु एखाद्या योजनेअंतर्गत चूल मिळवली असल्यास

आवश्यक कागदपत्रे:

• आधार कार्ड
• राशन कार्ड
• रहिवासी पुरावा
• मोबाईल नंबर 
• ई-मेल आयडी
• जातीचे प्रमाणपत्र
• शपथ पत्र

योजनेअंतर्गत ऑनलाईन अर्ज करण्याची पद्धत:

पहिले चरण

• अर्जदाराला सर्वात प्रथम शासनाच्या महाप्रीत पोर्टल वर जावे लागेल.
• होम पेज वर महाप्रीत वर क्लिक करायचे आहे.

• आता तुमच्यासमोर एक नवीन पेज उघडेल त्यामंध्ये तुम्हाला Latest Notices मध्ये Clean Cooking Cookstoves Distribution वर क्लिक करायच आहे.

• आता तुमच्यासमोर एक नवीन पेज उघडेल त्यामध्ये तुम्हाला या योजनेच्या अटी वाचायच्या आहेत.

दुसरे चरण

• आता तुम्हाला येथे क्लिक करायचे आहे आणि तुमच्यासमोर या योजनेचा अर्ज उघडेल त्यामध्ये विचारलेली सर्व माहिती भरून सबमिट बटनावर क्लिक करायचं आहे

• अशा प्रकारे तुमची या योजनेअंतर्गत ऑनलाईन अर्ज प्रक्रिया पूर्ण होईल. [Nirdhur Chul Vatap Yojana]

महाराष्ट्र शासनाच्या इतर योजना