Lek Ladki Yojana Marathi | लेक लाडकी योजना माहिती मराठी

या योजनेअंतर्गत राज्यातील आर्थिक दृष्ट्या गरीब कुटुंबातील प्रत्येक मुलीला 98 हजार रुपयांचे आर्थिक सहाय्य देण्यात येणार आहे.

आज देखील समाजात मुलींना मुलांपेक्षा कमी महत्व दिले जाते त्यामुळे मुलींची भ्रूणहत्या केली जाते तसेच मुलींच्या शिक्षणाला कमी महत्व दिले जाते व मुलींना कुटुंबाचे ओझे समजले जाते. त्यामुळे राज्यातील मुलींच्या या सर्व समस्यांचा विचार करून समाजात मुलींबद्दल असलेले नकारात्मक विचार बदलून ते सकारात्मक करण्याच्या दृष्टीने तसेच मुलींच्या सक्षमीकरणासाठी तसेच त्यांना शिक्षणासाठी सशक्त व आत्मनिर्भर बनविण्याच्या दृष्टीने महाराष्ट्र शासनाने लेक लाडकी योजना सुरु करण्याचा एक महत्वपूर्ण निर्णय घेतला आहे.

Lek Ladki Yojana Marathi चे उद्दिष्ट

• राज्यातील मुलींचा सर्वागीण विकास करणे.
• मुली शिक्षणासाठी स्वतःच्या पायावर उभे करणे.
• बालविवाह रोखणे
• समाजात मुलींबद्दल असलेले नकारात्मक विचार बदलून मुलींबद्दल सकारात्मक विचार निर्माण करणे.
• मुलींना आर्थिक दृष्ट्या बळकट करणे हे या योजनेमागचे प्रमुख उद्दिष्ट्य आहे.
• मुलींना आर्थिक सहाय्य करून त्यांना शिक्षणासाठी प्रोत्साहन देणे तसेच शिक्षणाची आवड निर्माण करणे.

योजनेचे वैशिष्ट्य:

• राज्यातील मुलींच्या जीवनात बदल घडवून आणण्यासाठी लेक लाडकी योजना महत्वपूर्ण ठरेल.
• मुलींचा आत्मविश्वास वाढण्यास तसेच तो उंचावण्यास मदत होईल.
• 1 एप्रिल 2023 पासून लागू झालेली ही योजना, गरीब आणि आर्थिकदृष्ट्या गरीब कुटुंबातील मुलींना आर्थिक मदत करते.
• आर्थिक दृष्ट्या गरीब कुटुंबाला मुलीच्या शिक्षणाचा, पालनपोषणाचा आणि इतर खर्च करणे सोपे होणार आहे.
• योजनेअंतर्गत दिली जाणारी लाभाची रक्कम लाभार्थी मुलीच्या बँक खात्यात DBT च्या सहाय्याने जमा करण्यात येते.

योजनेअंतर्गत दिले जाणारे अर्थसहाय्य:

• मुलीच्या जन्मानंतर: ₹5,000
• मुलगी 1 वर्ष पूर्ण झाल्यावर: ₹1,000
• मुलगी 2 वर्ष पूर्ण झाल्यावर: ₹2,000
• मुलगी 3 वर्ष पूर्ण झाल्यावर: ₹3,000
• मुलगी 4 वर्ष पूर्ण झाल्यावर: ₹4,000
• मुलगी 5 वर्ष पूर्ण झाल्यावर: ₹5,000
• मुलगी 6 ते 8 वर्षे वयोगटातील: दरवर्षी ₹6,000
• मुलगी 9 ते 12 वर्षे वयोगटातील: दरवर्षी ₹7,000
• मुलगी 13 ते 15 वर्षे वयोगटातील: दरवर्षी ₹8,000
• मुलगी 16 ते 18 वर्षे वयोगटातील: दरवर्षी ₹9,000
• मुलगी 18 वर्षे पूर्ण झाल्यावर: ₹25,000 (शिक्षणासाठी)

योजनेचे लाभार्थी:

• आर्थिक दृष्ट्या गरीब कुटुंबातील (पिवळा व केशरी रेशनकार्ड धारक) मुली लेक लाडकी योजना चा लाभ मिळवण्यासाठी पात्र आहेत.

योजनेचा फायदा:

• लेक लाडकी योजना अंतर्गत राज्यातील आर्थिक दृष्ट्या सर्व मुलींना 98 हजार रुपयांचे आर्थिक सहाय्य करण्यात येते जेणेकरून मुली आपले शिक्षण पूर्ण करू शकतील.
• मुली स्वावलंबी बनतील.
• मुली शिक्षणासाठी स्वतःच्या पायावर उभ्या राहतील.
• राज्यात भ्रूणहत्या थांबेल.
• समाजात मुलींबद्दल असलेले नाकारात्म विचार बदलतील व मुलींबद्दल सकारात्मक विचार निर्माण होईल.
• मुलींचा आत्मविश्वास वाढेल.
• मुलींना शिक्षणासाठी प्रोत्साहन मिळेल.

योजनेअंतर्गत आवश्यक पात्रता:

• अर्जदार मुलीचे कुटुंब महाराष्ट्र राज्यातील मूळ रहिवाशी असणे आवश्यक आहे.

योजनेचे नियम व अटी:

• फक्त महाराष्ट्र राज्यातील मुलींनाच लेक लाडकी योजनेचा लाभ दिला जाईल.
• महाराष्ट्र राज्याच्या बाहेरील मुलींना या योजनेचा लाभ दिला जाणार नाही.
• फक्त पिवळे व केशरी रेशन कार्ड धारक कुटुंबातील मुलींनाच या योजनेचा लाभ दिला जाईल.
• अर्जदार मुलीचे कुटुंब आर्थिक दृष्ट्या गरीब असणे आवश्यक आहे.
• लाभार्थी बँक खाते महाराष्ट्र राज्यात असणे आवश्यक आहे.
• जर मुलगी 18 वर्षांपूर्वी लग्न केले तर योजनांमधून मिळणारे लाभ रद्द होतील.
• फक्त मुलींनाच या योजनेचा लाभ दिला जाईल.
• कुटुंबाचे वार्षिक उत्पन्न रक्कम 1 लाखापेक्षा जास्त नसावे.
• मुलांना या योजनेचा लाभ दिला जाणार नाही.
• योजनेच्या लाभासाठी मुलीला शिक्षण घेणे बंधनकारक आहे.
• पांढरे रेशनकार्ड असलेल्या कुटुंबातील मुलींना लेक लाडकी योजनेचा लाभ दिला जाणार नाही.
• अर्जदार मुलीला स्वतःच्या बँक खात्याचा तपशील देणे आवश्यक आहे तसेच कुटुंबातील इतर कोणाच्या बँक खात्याचा तपशील मान्य नसेल.
• अर्जदार मुलीचे आई किंवा वडील किंवा कुटुंबातील इतर कोणी सदस्य सरकारी सेवेत कार्यरत असता कामा नये.
• अर्जदार मुलीने या आधी केंद्र किंवा राज्य शासनाद्वारे सुरु एखाद्या योजनेचा लाभ घेतला असेल किंवा घेत असेल तर अशा परिस्थितीत त्या मुलीला लेक लाडकी योजनेचा लाभ दिला जाणार नाही.
• अर्जात खोटी माहिती भरून मुलगी लाभ मिळवत असेल आणि हि बाब शासनाच्या लक्षात आल्यास अशा मुलीला या योजनेमधून रद्द केले जाईल व कुटुंबाकडून लाभाची रक्कम वसूल करण्यात येईल.
• पिवळ्या व केशरी शिधापत्रिकाधारक कुटुंबामध्ये दिनांक 1 एप्रिल 2023 रोजी वा त्यानंतर जन्माला येणाऱ्या एक अथवा दोन मुलींना लागू राहील. तसेच, एक मुलगा व एक मुलगी असल्यास मुलीला लागू राहील.
• दिनांक 1 एप्रिल, 2023 पूर्वी एक मुलगी / मुलगा आहे व त्यानंतर जन्माला आलेल्या दुसऱ्या मुलीस किंवा जुळ्या मुलींना (स्वतंत्र) ही योजना अनुज्ञेय राहील. मात्र माता / पित्याने कुटुंब नियोजन शस्त्रक्रिया करणे आवश्यक राहील.
• पहिल्या अपत्याच्या तिसऱ्या हप्त्यासाठी व दुसऱ्या अपत्याच्या दुसऱ्या हप्त्यासाठी अर्ज सादर करतेवेळी माता/पित्याने कुटुंब नियोजन प्रमाणपत्र सादर करणे अनिवार्य राहील.
• दुसऱ्या प्रसुतीच्या वेळी जुळी अपत्ये जन्माला आल्यास एक मुलगी किंवा दोन्ही मुलींना या योजनेचा लाभ अनुज्ञेय राहील. मात्र त्यानंतर माता / पित्याने कुटुंब नियोजन शस्त्रक्रिया करणे आवश्यक राहील.

योजनेअंतर्गत आवश्यक कागदपत्रे:

• ओळखीचा पुरावा: मुलीचे आधार कार्ड
• पत्त्याचा पुरावा: रेशन कार्ड
• बँक खात्याची माहिती: मुलीचे बॅक खाते पासबुक परंतु मुलीचे बँक खाते नसल्यास अशा परिस्थितीत तिच्या आईवडिलांचे बँक खात्याचा तपशील
• मोबाईल नंबर
• ई-मेल आयडी
• रेशन कार्ड: पिवळे किंवा केशरी रेशन कार्ड
• फोटो: पासपोर्ट साईज फोटो
• जन्म तारखेचा पुरावा: जन्म प्रमाणपत्र
• मतदान ओळखपत्र: (शेवटच्या लाभाकरिता 18 वर्ष पूर्ण झाल्यांनतर मुलीचे मतदार यादीत नाव असल्याचा दाखला)
• शाळेचा दाखला: संबधित टप्प्यावरील लाभाकरिता शिक्षण घेत असल्याबाबतचा संबंधित शाळेचा दाखला (Bonafied)
• कुटुंब नियोजन शस्त्रक्रिया प्रमाणपत्र
• स्वयं घोषणापत्र: अंतिम लाभाकरिता मुलीचा विवाह झालेला नसणे आवश्यक राहील, (अविवाहीत असल्याबाबत लाभार्थीचे स्वयं घोषणापत्र)

योजनेअंतर्गत काही महत्वाच्या गोष्टी:

• सदर योजनेअंतर्गत लाभार्थ्यांना विविध टप्प्यावर देण्यात येणारा लाभ थेट लाभार्थी हस्तांतरण (DBT) द्वारे देण्यात येईल. त्याकरिता महिला व बाल विकास विभाग स्तरावरून निश्चित करण्यात आलेल्या बँकेमध्ये आयुक्तालय स्तरावर खाते उघडण्यात येऊन त्यामधून पोर्टलप्रमाणे लाभार्थ्यांना लाभ अनुज्ञेय करण्याकरिता ग्रामीण क्षेत्राच्या बाबतीत जिल्हा कार्यक्रम अधिकारी (महिला व बाल विकास), जिल्हा परिषद यांना तर नागरी क्षेत्राच्या बाबतीत बाल विकास प्रकल्प अधिकारी (नागरी) यांना आवश्यक निधी वर्ग करण्यात येईल व ते थेट लाभार्थी हस्तांतरण (DBT) द्वारे लाभार्थ्यांच्या खात्यावर जमा करतील. त्याकरिता लाभार्थी व माता यांचे संयुक्त बँक खाते उघडणे अनिवार्य राहील. एखाद्या प्रकरणी मातेचा मृत्यू झालेला असल्यास लाभार्थी व पिता यांचे संयुक्त खाते उघडण्यात यावे. मात्र, अशा प्रकरणात अर्ज सादर करतांना मातेचे मृत्यू प्रमाणपत्र सादर करणे आवश्यक राहील. अनाथ मुलींना लाभ देताना विभागाच्या इतर योजनांचा लाभ ज्या पध्दतीने त्यांना देण्यात येतो, त्याप्रमाणे कार्यवाही करावी.
• एखादे लाभार्थी कुटुंब या योजनेमधील एक अथवा काही टप्प्यांचा लाभ घेतल्यानंतर राज्यातील अन्य जिल्ह्यात स्थलांतरीत झाले असेल तर पुढील टप्प्यातील लाभ अनुज्ञेय होण्याकरिता त्यांनी स्थलांतर झालेल्या जिल्ह्यातील एकात्मिक बाल विकास सेवा योजनेतील अधिकारी यांचेकडे अर्ज सादर करावा. सदर अर्जाची संबंधित अधिका-यांनी छाननी करून पात्र ठरत असल्यास राज्य कक्षाकडे शिफ़ारस करावी व राज्य कक्षाकडून अंतिम निर्णय घेण्यात यावा. त्याचप्रमाणे एखादे लाभार्थी कुटुंब या योजनेमधील एक अथवा काही टप्प्यांचा लाभ घेतल्यानंतर राज्याबाहेर स्थलांतरित झाले असल्यास त्यांनी थेट राज्य कक्षाकडे अर्ज सादर करावा व राज्य कक्षाने याबाबत अंतिम निर्णय घ्यावा.
• या योजनेतील लाभार्थ्यांची पोर्टलवर नोंदणी होऊन योजना सुरळीत कार्यान्वित राहण्याकरीता तसेच पोर्टलचे संचालन, अर्ज Digitized पध्दतीने जतन करणे, पोर्टल वेळोवेळी अद्ययावत करणे याकरिता एकात्मिक बाल विकास सेवा योजना आयुक्तालय स्तरावर कक्ष निर्माण करण्यास व त्यामध्ये 10 तांत्रिक मनुष्यबळाची नियुक्ती करण्यास शासन मान्यता देण्यात येत आहे. त्यानुसार विहित पध्दतीने तांत्रिक मनुष्यबळाची नियुक्ती करण्यात यावी.
• सदर योजना सुरू झाल्यापासून 5 वर्षांनंतर योजनेचे मुल्यमापन करून योजना पुढे सुरू ठेवण्याबाबत अथवा सुधारणेसह राबविण्याबाबत निर्णय घेण्यात येईल.
• दिनांक 1 एप्रिल 2023 अगोदर जन्मलेल्या मुलीस माझी कन्या भाग्यश्री (सुधारित) योजनेच्या अटी व शर्तीनुसार लाभ दिला जाईल. मात्र, त्याकरिता अर्ज सादर करण्याचा अंतिम दिनांक 31 डिसेंबर 2023 राहील, तदनंतरचे अर्ज स्वीकारले जाणार नाहीत.

योजनेअंतर्गत अर्ज रद्द होण्याची कारणे:

• अर्जात खोटी माहिती भरल्यास अर्ज रद्द केला जाईल.
• दोन वेळा अर्ज केल्यास एक अर्ज रद्द केला जाईल.
• कुटुंबातील कोणी सदस्य सरकारी कार्यालयात कार्यरत असल्यास
• कुटुंबाकडे पिवळे किंवा केशरी रेशन कार्ड नसल्यास
• अर्जदार मुलीचे कुटुंब आर्थिक दृष्ट्या गरीब नसल्यास
• मुलगी या आधी केंद्र सरकार किंवा राज्य शासनाद्वारे सुरु एखाद्या योजनेचा लाभ मिळवत असल्यास अशा परिस्थितीत अर्ज रद्द केला जाईल.

‘लेक लाडकी’ योजना नव्या स्वरूपात…#MahaBudget2023 pic.twitter.com/i9gysSIa5M

— CMO Maharashtra (@CMOMaharashtra) March 9, 2023

योजनेअंतर्गत अर्ज करण्याची पद्धत

पहिले चरण:

• अर्जदारास सर्वात प्रथम शासनाच्या अधिकृत वेबसाईट वर जावे लागेल.
• होम पेज वर Registration वर क्लिक करावे लागेल.
• आता तुमच्यासमोर एक रेजिस्ट्रेशन पेज उघडेल त्यामध्ये तुंम्हाला तुमचा मोबाईल नंबर तसेच पासवर्ड टाकून रेजिस्ट्रेशन करावे लागेल.
• अशा प्रकारे तुमची रेजिस्ट्रेशन प्रक्रिया पूर्ण होईल.

दुसरे चरण:

• होम पेज वर लेक लाडकी योजनेवर क्लिक करावे लागेल.
• आता तुमच्यासमोर लेक लाडकी योजनेचा अर्ज उघडेल त्यामध्ये विचारलेली सर्व माहिती भरावी लागेल.
• सर्व माहिती भरून झाल्यावर तुम्हाला विचारलेली कागदपत्रे अपलोड करावी लागतील.
• कागदपत्रे अपलोड करून झाल्यावर तुम्हाला Save बटनावर क्लिक करावे लागेल.
• अशा प्रकारे तुमची या योजनेअंतर्गत अर्ज प्रक्रिया पूर्ण होईल. [Lek Ladki Yojana Marathi]

योजनेअंतर्गत ऑफलाईन अर्ज करण्याची पद्धत:

• अर्जदाराला सर्वात प्रथम आपल्या क्षेत्रातील जिल्हा कार्यालयात महिला व बाल विकास विभागात जावे लागेल व लेक लाडकी योजनेचा अर्ज घ्यावा लागेल.
• अर्जात विचारलेली सर्व माहिती भरून सोबत आवश्यक कागदपत्रे जोडावी लागतील.
• भरलेला अर्ज सदर कार्यालयात जमा करावा लागेल.
• अशा प्रकारे तुमची लेक लाडकी योजनेअंतर्गत ऑफलाईन अर्ज प्रक्रिया पूर्ण होईल.

महत्वाची गोष्ट:

योजनेचे नियम व अटी यांमध्ये वेळोवेळी बदल होण्याची शकता असू शकते त्यामुळे योजनेच्या अचूक माहितीसाठी शासनाच्या अधिकृत पोर्टल ला किंवा आपण जवळच्या महिला आणि बालविकास कार्यालयाशी संपर्क साधू शकता.

महाराष्ट्र शासनाच्या इतर योजना